Sci-Fic

Hatırladığımdan biraz daha iyiymiş film. Ama temelde yatan problem karakter gelişiminin sınırlı olması gibi duruyor. Neo, Morpheus, Trinity üçlüsü kafalarındaki birçok meseleyi zaten ilk filmde halletmiş oldukları için devam filmine çok bir şey kalmıyor. Sadece Neo'nun karar vermek zorunda olduğu yeni bir ikilem sunuluyor bu filmde: Aşk mı, Toplum mu? - Filmin çok büyük bir bölümü kaynağa ulaşmak için ele geçirilmesi gereken anahtarcının ele geçirilmesi ve kaçırılması ile geçiyor. Tatmin edici sahneler de mevcut. Ama ilk izlediğimde uyukladığımı hatırlıyorum. Bu sefer alıcı bir gözle izlediğim için dikkatim çok dağılmadı. Nelerin sıkıntılı olduğunu anlamaya çalışıyordum zaten. - Anahtarcı ele geçirildikten sonra onula kaynağa dönme işlemi başlar. Ve Neo mimar ile tanışır. Bir nevi Matrix'in tanrısı olan bu kişi/program aslında Neo'nun kendisinin de -yani seçilmişleri- bir tür programın hesaplı hatası olduğunu söyler. Mimar babadır, Kâhin anne... Kâhin dünyada mesihleri doğuran Meryem'dir başka bir deyişle. Yani sistemin Neo'dan ve onun amacından haberdar olduğunu söyleyen Mimar gelecekte ne olacağını da aşağı yukarı söyler. Zion'da insanların öleceğini ve kendisi yeniden bir Zion kurmak için 23 kişi seçeceğini söyler. Neo ya Zion'a geri dönecektir ya da aşkını kurtaracaktır. Neo aşkı seçer. Savunma hattındaki gemilerde katliam yaşanır. - Aşk ve görev arasındaki verilecek bir karar aşağı yukarı tüm filmi üzerine kurdurtmaya yetmiş gibi duruyor.

Serinin son filminde robotlar Zion'ı yok etmek için girerler ve filmin çoğu Neo, Trinity ya da Morpheus olmadan yan karakterlerin savunma konusundaki muhabbetleriyle geçer. Neo ise gemilerden birisini alıp robotların merkezine gitme konusunda bir karar alır. Kendisi de yaptığının doğru olduğundan emin olamaz. Sadece tek çareyi bunda görmektedir. Burada ilk filmde olduğu gibi bir hain karakter daha işlenmiş ama bu karakter ilginç bir şekilde Smith'in zihnine girdiği bir karakter. Devam filminin en iyi yan karakteri olmuş. Zion'un da içinde psikolojik olarak devrime direnen birilerinin olduğunu göstermek açısından başarılı. Bu karakterin saldırısında da Neo gözlerini kaybeder bir sonucu olur yani. - Diğer yandan Smith bir program olarak bağımsızlığını kazanıp tüm sistemin hatta gerçek dünyanın da kontrolünü ele geçirmek ister. Sonunda Neo yaralı, Trinity'i kaybetmiş şekilde robotların merkezine varır. Bir pazarlık sonucu Smith'in ortak düşman olduğunu onu yenmesi karşılığında barış sağlanmasını ister. Robotlar kabul eder. Buralar çok tatmin etmeyebiliyor. Smith ile yapılan afili bir savaş sonrasında sembolik olarak bir yere oturtamadığımız bir biçimde Neo kazanır. (Smith, Neo'yu da kendisine çevirir yani kazanır ama Neo onu içine alıp yok etmiştir) - Sonunda da Kahin Matrix'te oturur. Ve gün doğumunu seyreder. Zion'da zafer kutlamaları olur vs... - Tabii yine aynı problemler hikayede önemsiz olduğunu bildiğimiz bir sürü yan karakteri izliyoruz. Sırf tek bir film oluşturulmak adına aynı film içerisinde ölecek yan karakterler tanıtılıyor. Hikaye tek yönlü karakterler ile birlikte sıkıcı bir şekilde işleniyor. Filmdeki iyi yapılmış şey ise hain karakteri ve onun getirdiği sonuçlar. Filmin başları gereksiz şekilde uzatılıyor ve pat diye de sonrasında etkisi olmayan bir yere bağlanıyor. (Neo filme Fransız adamın kendisini arafta sıkıştırması ile başlıyor. Onu kurtarmak için çok uğraşıyorlar ama hiç bir yere bağlanmıyor. Pat diye de kurtarıyorlar. En önemli soru ise neden orada uyandı sorusu? İkinci filmin sonu buraya varmıyordu. Neo sadece aşkını kurtarıyordu ve dönmüş olması lazımdı.

Bir rüya hırsızı, karısını öldürdüğü için giremediği ülkesine ve ailesine kavuşmak için rakibini elemek isteyen güçlü bir adamdan iş alır. Bu çinli adam kendisini ülkesine sokup suçlamaları kaldırabilecektir. Rakibini eleme yöntemi ise onun kendi rızasıyla babasının şirketini parçalayıp kendi yolunda devam etme fikrini yerleştirmektir. Bunun için hırsızımız bir kimyager, kalpazan ve mimardan oluşan bir takım kurar. Hep birlikte rüya içinde rüyaya dalmaları gerekmektedir. Çünkü fikrin bilinçaltında kendinden gelmesine inanmasını sağlamaları lazımdır. Tabii bu kadar notu film aralarında duralatıp not almasaydım tutamazdım. Çünkü her şey gerçekten iki buçuk saatte hızlı hızlı oluyor. Bir kitabın sinemadan en büyük farkı durabilmeniz ve vakit ayırıp anlayabilmeniz galiba. Tabii bizim hırsızımızın peşini bırakmayan bir pişmanlık vardır. Kendi karısının ölümüne sebep olduğu düşüncesi. Zamanında karısının zihnine sıkışıp kaldıkları arafın gerçek olmadığını ve uyanmak için tek yolun ölüm olduğuna inandırmak için bir fikir yerleştirir. (Bu arada filmine ismini veren olay "fikir yerleştirme" fikir çalma yani "extraction" rüya hırsızları tarafından bolca yapılırken bizim adamımızın özelliği de bunu yapabilmesi) Bu pişmanlık adamımızın peşini bu işlerde bırakmaz. Eşinin gölgesi sürekli köstek olmaya kendi yanında kalmak üzere kocasını engellemeye çalışır. Rüya içinde rüyalarla sonunda varisi ikna edecek bir senaryo bilinçaltında ürettiklerinde işleri biter. Diğerlerinin net olarak uyanıp gerçek dünyada gözlerini açtıklarını görürüz. Ama hırsızımız rüyada öldürülen kendisine işi veren çinli iş adamını kurtarmak için kalır. Ve tüm film boyunca rüyadan rüyaya uçup gerçekliği sorgularken bitiş de gayet güzel olur. Film bizi muğlakta bırakır hırsızımızın gerçekten çinli iş adamını kurtarıp mı döndüğünü yoksa bunun için bir rüya senaryosu mu yaptığını bilemeyeceğimiz şekilde film biter. Film gerçekten başarılı ama bu kadar zorlayacağın dizi yapsaydın be adam diyesi geliyor insanın içinden. Filmin güzel sahnelerinden birisi hırsızımızın mimara rüyaların nasıl işlediğini anlattığı yerdi. Zihnimizin rüyada daha hızlı çalıştığını sürekli olarak kendi yarattığı gerçekliği algıladığı içinde rüya içinde sıkıntı yaşamadığımız söylüyordu. Tabii burada bir benzetme yapılıyor. Bir üretim sürecinde olan bir süreden sonra projenin kendi kendisini tamamlaması olayı. Sen orada sadece keşfediyorsundur aslında o yapılacak olanı. Bu da ilhamdır deniyor filmde.

Hikayenin oluşumu, parçaların birbirini ana karakterin gözünden bizim ile birlikte tamamlaması, ilk iletişimin derin canlandırılması ve kurgusu ile etkileyiciydi. Annihilation filmi ile kafamda karşılaştırırken derin ve iyi bir kurgu işte böyle olur ve böyle güzel işlenir diye düşünüyordum. O filmde de dramatik bir hava içerisinde bir karakterin duygusal geçmişiyle okumaya çalışıyorduk olayı ama bu filmde daha bütünleyici ve tatmin edici bir şekilde yapılmış. Özellikle, insanın öğrendiği dilin, dünyayı farklı bir şekilde yorumlamasına yol açması anca bu kadar güzel kullanılabilirdi. Uzaylılardan bir hediye. Ya mesele zamanı çizgisel değil de döngüsel olarak kavramaksa... Ve bu bizim kullandığımız fonetik dilden dolayıysa...

Filmi ikinci kez izledim. Yorum yapmamış olunca da bir şeyler yazalım dedim. Film gölgeler içinde kendi şehri için doğru ne varsa yapmaya ve insanlara ilham vermeye, onların içindeki iyiliği çıkarmaya çalışan Batman ile insanlar içindeki kötülüğü ortaya çıkarmaya çalışan Jokerin amansız itişmelerini iki buçuk saat boyunca izlettiriyor. Tabii Joker'in kötülüğü ile Batman'ın iyiliği çıkarmaya çalışması, kararlarını yazı-tura ile veren Dent'in üzerinden oluyor. Aslında onlarda yazı-tura oynuyor Dent üzerinden. Beyaz şövalyenin onların bekledikleri gibi davranmasını umuyorlar. Kurulmaya çalışan planlar ve plansızlıklar en sonunda bizi "iyi mi yoksa kötü mü kazandı?" gibi sordurtmaktansa. İkisininde aynı anda olabileceğini gösteriyor. Joker'in verdiği hasar asla yok olmayacak ve kendi isteğini de almış olacak ama tüm bunların hepsine bir son vermeyi becermiş Batman de halkın umudunu diri tutması adına Dent'in kötü yola düşmesinin sonuçlarını üstlenecek. Böylece insan bir kahramanın beyaz değil ancak kara bir şövalye olarak mümkün olacağını gösterecek. Filmin çoğunu insan gerçekten Joker için izliyor. Kaosun tetikleyicisi olarak dışlanmış bir ucubenin kendi rolünü benimsemesi belki de tüm karakter. İlgimi çeken bir başka konu buradaki joker ile Joker filmindeki karakter ile ortak bir noktada gördüğümüz şey. İkisi de artık kendilerini bırakmış, ne geleceklerinin ne olabileceğini tahmin ediyorlar ne de geçmişlerini biliyorlar. Geçmişlerini değiştirebilmek ve hayal bir yandan bir kaçış yeri belki de. Yaralarını anlatırken joker her seferinde başka bir hikaye anlatıyor. Belki her seferinde uyduruyor. Toplumda nasıl gözükeceğini umursamayan insanların yalanla gayet güzel uyuşmasını görüyoruz. Günday'ın Piç kitabındaki yalancı karakteri gibi. Joker filminde de karakterimiz halüsinasyon görüyor ve gerçek olduklarını düşünüyordu. Onlara sığınacak kadar yalnız kalmış bir karakter aslında. -Kahraman filmlerinin özünü de sorgulatabilen film, en nihayetinde bir karakter bu kadar iyi ve doğru olabilir mi diye soruyoruz.

Korkunu yenmek için korkun ol! Batman hikayesinin Nolan tarafından ele alınırken odaklandığı nokta. Film Bruce Wayne'in ebeveynlerinin ölümünün yıllar sonrasında Bruce'ın içinde bulunduğu karmaşık ruh halini tanımlamayla başlar. Bruce intikam almak ister, Gotham'ı daha iyi bir yer yapmak ister ama korkar ve kendisini suçlar. Korkularının üzerine gidebilmesi için bir ninja örgütünün lideri onu eğitmek için davet eder. Bir sürü sınavdan geçirir. Korkularıyla yüzleşirken duygularını kontrol etmesinde yardımcı olur. Ama sonunda eğitimi bittiğinde adalet anlayışları uyuşmaz ve fiziksel çatışmanın doğduğu bir şekilde ayrılırlar. Korkularıyla barışmış bir şekilde dönen Bruce artık topluma göstermesi gerekenin hataları olan, ölebilen bir insandan ziyade bir umut sembolü olduğuna karar verir. Ve Batman doğar. (Herhalde insanın içinde kahraman/peygamber doğurma aşkı bu şekilde sonuçlanıyor. Bir karakter bölünmesi. Belki bir şizofreni. Kendisinin olmayacağı bir mükemmelliği göstermesi ve sergilemesi gerekiyor insanın. Bu fikir insanı böyle bir şeye itiyor. En azından filmde Batman bunun biraz farkında gibi.) Tamamıyla yozlaşmış olan şehri kurtarmak için hem şehrin içindeki çürükler ile hem de şehri yok etmek isteyenler ile savaşması gerekecektir Batman'ın. Şehri yok etmek isteyenler de kendisine korkularıyla yüzleşmesini öğreten örgüttür. Bu örgüt yüz yıllardır yozlaşmış olan şehirlerin yeryüzünden silinmesi için çalışan bir örgüttür aslında. Roma'yı ve Konstantinapolis'i de onlar yok etmiştir. Ama Batman'in Gotham'a ve içinde iyi insanlar olduğuna yönelik inancı ve babasının bir nevi mirasını üstleniyor olması düşüncesi onu savaşmaya daha çok iter. Kara şövalye kadar değil ama kesinlikle izlemeye değer konuları işlemiş film. Özellikle adaletin nasıl uygulanması gerektiğini sormaya başlıyoruz bu filmde. Ama benim daha ilgimi çeken konu Batman'ın nasıl doğduğu. Parantez içinde söylenenlere ek olarak şunu da söylemek lazım. Bruce Batman'i yaratırken bir nevi kendisini de yok ediyor. Böyle bir simgeyi yaratıyor ama en sonunda simgenin maskesi Bruce oluyor.

Tam olarak bilim-kurgu'nun altına girmese de konunun en çok kapsadığı janra bu diyebiliriz. 1984 gibi kitaplardaki kontrolcü ve baskıcı bir rejim altında bilinmeyen bir geleceğin İngiltere'sinde, distopik bir dünyadayız. Baskı o kadar ileri gitmiş ki zamanında başa geçen partinin üyelerinin her birinin içerisinde kanlı bir geçmişte oy oranlarını arttırmak için karşı görüşten olabilecek herkes salgınla öldürülmüş. Dinleme cihazları, yandaş medya bunlar olmazsa olmaz zaten. Tabii ana hikayenin oluşumunu sağlayacak V karakterinin yaratılışı da buraya bağlanmış. Böylesine korkunç baskıcı bir rejimin yaptıkları korkunç bir reaksiyon, yani V'yi yaratıyor. Denetleme kampından kurtulabilen nadir kişilerden. Film boyunca yer yer onunda duygularını görsek ve hatta sonunda çok özel bir sahneye şahit olsak da kafamızda hafif insanüstü bir imge canlanıyor. Bu belki filmde çok hoşuma gitmeyen konulardan birisiydi. Ama eğer maskesiyle insanlara sembol olma amacı güden bir kahraman düşünseydik de bu sefer Batman olacaktı. Bu hikaye de böyle şekillenmiş diyebiliriz. Yani bir kutup kendi zıt kutbunu yaratıyor ve sonuçlarına dengelenmeye mecbur kalıyor. Maskesi, Guy Fawkes'ın yani 1605 yılında Kasım'ın 5'inde çok da benzer olmayan bir amaçla parlemantoyu patlatmaya çalışan kişinin yüzü. Karakterin sevdiği şeylerle bütünleyen bir havası oluşturulmuş. Kılıç kullanan, eski müzikleri dinleyen, Don Kişot'un filmini çok seven bir adam. Hikayeyi insancıl kılan yaklaşım ise karakterin aşık olduğu kadınla birlikte kendisini biraz da olsa sorgulaması. Adalet ve intikam ile gözünü karartmış bir canavar mı yoksa ölmeyecek bir fikir mi? Güzel bir film. Tabii günümüzde bu kadar çok bilim-kurgu kitap ve sinemasına maruz kalınca insan ister istemez eskileri izlerken "'ilkel' mi kalacak?" diye soruyor kendisine. Ama bu film gayet başarılı.

Bir iz sürücü, seçtiği bir yazar ve bilim adamını insanların dileklerini yerine getiren "Bölge"ye götürür. Hikayede herhangi bir yer ya da zaman verilmez. Ve bu yol boyunca aslında bu yerin büyülü ya da dilekleri yerine getiren bir yer olup olmadığı da muğlaktır. Bölge'de "Oda"ya giderken bu üç adam bazen korkar, inanır ve kendilerini sorgularlar. Ama mesele artık en içten, acılarından doğmuş dileklerini yerine getirecek hamleyi yapmaya gelince, yazar inanmaz, bilim adamı da burayı patlamaya çalışır. Yazar inanmaz çünkü aslında kendisine inancını da kaybetmiştir. Yazmayan bu yazar onca sene insanları değiştirmeye çalışmış ama kendisi değişmiştir. Aslında bir yazarın umutsuzluğunu bile yazması için belki de kendisiyle aynı şekilde hisseden insanlar ile paylaşıp onların umutsuzluğunu hafifletmeyi umduğunu söyleyebiliriz. Ama bu yazar inanmaz artık insana ve kendisine. İyi bir şeyler çıkacağına belki de. Şüphededir. Elinde sadece kanıtlanmak kalmıştır ama bu da yetmez. Ve dahi olmayı dilese bile Oda'dan dahi olunca bunu kendisi bileceği için kanıtlanma ihtiyacının ortadan kalkacağını ve yazmayacağını düşünür. "Bilincim hayatımı kendi tarafına çekmek için vejeteryan olmak istiyor. Bilinçaltım ise bir parça et için kıvranıyor." diye sorgular yazar. Peki buradaki kendi ne istiyor. Sentetiklik ve doğallık arasında gidip gelen akıldan bir şey mi eksik acaba. Bilim adamı ise orayı patlatmak ister. Çünkü belkide insana olan sevgi inancını götürecek olaylar yaşamıştır. Arkadaşı eşiyle yatmıştır. Ya da insanlara güvenmez çünkü kötülük isteyeceklerini düşünür. Bu iki akıllı ve yeteneklerini kullanmayan insanı oraya götürdükten sonra, inanan iz sürücünün elinde hayal kırıklığı kalır. Çünkü onların gözlerinde duygu yoktur nasıl inanabilirler? Ve iz sürücüden bir alıntıyla devam edelim "Bir insan doğduğunda esnek ve zayıftır. Öldüğünde ise sert ve duygusuz. Esneklik ve zayıflık, canlılığın ve varoluşun belirtisiyken, sertlik ve duygusuzluk ölümün belirtisidir." Aslında inanıp dilekleri yerine getirilecek olanlar da belki de bu zayıflar ve esneklerdir. Bir ağaç yaşken eğilir öldüğünde katılaşır. Filmi izlerken hızlı yaşamla asimile olmuş bir insan olarak sıkıldım. Ama iyi bir filmdi. Ya da kitap gibiydi daha çok

Bu filmin güncel yapay zekâ filmlerinden daha çok ve özgün sorular sorması beni etkileyen konu oldu. Sadece "Bir yapay zekâ hissetse ya da düşünürse ne olurdu?" değil. Ayrıca anılarında ve bağlarında kurgulayacağı bir "Ben" ile bir kendi ruhunu da oluşturabilir mi?. Ve kendi çoğalma ve çeşitlenme yöntemini bulmuş bir mekanik organizma gibi kendisini devamını ettirebilir mi?

İlkinden sonra dedektifimiz yeni partneri ile bu sefer robotları etik olmayarak şekilde üretip insanlara karşı bir tür üretip insanları da hayatın bu kadar içine girmiş robotlara karşı kışkırtmaya çalışan bir grubun peşine düşerler. İnsanın kendi evrimi sürecinde neden kendisini bu kadar çok yaratmak istediği, neden aynaya bu kadar çok baktığı üzerine bir sürü felsefi sorular soran bu filmde bazen takip etmek zordu hikayeyi. Çeviri kötüydü biraz da bence. Acaba insanın bir sonraki nesli için insandan gerekli olan tek şey acaba çoçukluğundaki ruh ve masumiyeti midir?

Zamanı belli olmayan bir gelecekte ülke yönetimi eskiden çıkmış isyanların bedeli olarak mıntıkalardan haraç olarak gençleri toplayıp tek kişinin kazandığı bir oyun oynatmaktadır. 12. mıntıka'dan Katniss'in kardeşi oyunlara seçilince kendisi aday olur. O ve umutsuz aşığı Peeta oyunlara çıkarlar. En başından beri Katniss insanları etkileyebilse de kazanmak içinse ikisi talihsiz aşık rollerini oynamak zorundadır. -- Kahramanını Sonsuz Yolculuğu'nu başarılı bir şekilde gerçekleştiren modern eserlerden bir tanesi. Distopik atmosfere uygun bir şekilde şekillenen arketiplerin temsilleri mevcut. Sıradan dünyasında bize tanıtılan Katniss "Gönülsüz Gönüllü" kahraman rolünü oynuyor. Ve eşiği atlamaya mecbur bırakılıyor. - Rehberlerimizden biri Haymitch, yaptığı işten çok da memnun değil. Mentörlük ile görevlendirildiği 12. mıntıka'dakilere sonradan yardım etse de başlarda kendisi de gönülsüz. Çünkü aslında çocukları ölüme götürdüğünün farkında. Diğer rehber Cinna ise Katniss'in fedakarlığından etkilenmiş birisi. Ve ona sahneye çıkana kadar sürekli moral desteği veriyor. - Habercimiz ilginç kıyafetleriyle Effie oluyor. Ve Katniss'i bir bakıma zorla alıp götürüyor. Ama o da kendi bölgesini temsil ettiği için nötr bir müttefik rolünü de oynuyor. - Katniss'in köydeki hayatındaki insanlar genellikle yüzeysel kalmış. Özellikle muhtemel sevgilisi. İlginç bir çatışma halbuki Peeta ile aşıklar rolünü üstlenmesi gerek ve bir sevgilisi var gibi. Bu bölüm için Katniss ve Peeta yolculuğu tamamlayıp evlerine ödülleriyle dönüyorlar. Devam filmlerinin kötü olmalarının sebeplerinden birisi ilk bölümün "Yolculuk"taki aşamaları takip edip onlardan güzel bir şekilde faydalanıp ikinci ve üçüncü bölümlerde hikaye ilerlerken bizi şaşırtan yeni dünyalar göstermemesi, karakter gelişiminin durması, hikayenin amacının belirsizliğe düşmesi (bu da kahramanla çokca ilişikili gibi duruyor, çünkü hikaye genelde kahraman üzerinden yürüyor.), ticari kaygıyla tek bölümlük hikayenin uzatılması... Bunlara başka sebepler de eklenebilir. Devam filmlerini izleyince bu listeyi uzatabilirim. Bu film anlatma gösteri iyi yapmış. Ve bizi hikaye detaylarıyla boğmak yerine sadece gerekli bilgileri vermiş. Laf arasında "Anne babam öldüğündeki gibi hayattan küsme!" diyerek bir çok konu aydınlatılmış.

İlk oyunun ardından Katniss'in insanlar arasında bir sembol olarak görülmesinden endişelenen Başkan Snow yeni senenin oyuncularının eski oyunların kazananlarından seçilmesini ister. Zaten bir şov olarak ilişkilerini sürdüren Peeta ve Katniss yeniden oyunlara katılmak zorunda kalır ama bu sefer özellikle Katniss için Snow'dan başka birilerinin de onun üzerinde planları vardır. - Bu bölüm hikayenin devamı ve olaylar ile tatmin edici bir içerik sunuyor. Sıradan dünya (12. mıntıka ve diğer mıntıkalar) hakkında oldukça kapsamlı bir bilgiye sahip olsak da kahramanımız Katniss özelinde pek bir şey olmuyor. Filmin başlarında sevgilisi Gale ile birlikte kaçıp kurtulmayı istese de mıntıkalara yapılan saldırıya karşı koymaya karar veren Gale'in yararlanması Katniss'i kalmaya ikna ediyor. Ama bu bölüm boyunca bir lider olmaya değil. Aslında devam filminde yapılan liderlik ve sembollüğün temeli atılmasıydı. Ki bu da yeni oyun kurucu Plutarch'ın Katniss hakkındaki planlarıyla ortaya çıkıyor. Tüm oyunun en başından beri Katniss'in kurtarılıp, devrim için bir öncü olarak kullanılması adına bir kurgu olduğunu anlıyoruz. Bölüm sonunda arenayı dağıtan Katniss'in oyundan çıkarıldıktan sonra evi 12. mıntıka'nın yerle bir edilmesi onun liderliği kabul ettiği yani kahramanlığın yoluna girdiği an gibi duruyor. Yani kahramanını maceraya atılması için koşullar değişiyor. Ailesi yok edilen Luke Skywalker gibi kötüye karşı savaşmaya hazır hale geliyor. Problem de bu zaten ana kahramanın bölüm sonunda ikna edilmesi. Bu bölüm de oyun en başta başlayıp devam hikayelerinden de bir şeyler kullanarak kahramanı geliştirebilirmiş. Filmin bitişi Star Wars'ın ikinci bölümünü anımsatsa da -Luke'un protez elinin takıldığı sahne- Katniss 2. filmde Luke kadar olayla karşılaşmıyor. Luke Jedi olmak için eğitime gidiyor, gölge arketipi'nin başarılı temsili Darth Vader ile karşılaşıyor ve onun babası olduğunu öğreniyor. Bu etkileşim hikayedeki farklı karakterlerin hep birlikte gelişimini mümkün kılıyor. - Buradaki bir başka soru: Peki neden iyiymiş gibi duruyor? Ben de dahil bir çok kişi neden bu devam filmini beğendi? Karakter gelişimi konusunda zayıf kalsa da yeni bir oyun ve dünya tanıtımı ilk bölümde zaten sevmiş olduğumuz konsepti bize iyi bir şekilde tekrardan sunuyor. Yeni müttefiklerin sunulması bunların da bariz yapılmaması merakı canlı tutuyor. Özellikle oyun kurucu Plutarch Katniss'e amacı hakkında bir ipucu verse de onun düşmanı gibi gösteriliyor izleyiciye. Ayrıca bu oyunların sıradan dünyaya etkisi, kahramanın kimsenin zarar görmemesi adına rolünü oynamaya çalışması ilginç çatışma noktaları inşa ediyor.

Her ne kadar bir önceki bölüm Katniss'in yüzündeki nefret dolu ifadeyle bitse de bu bölüme sanki onun bir sembol olmaya ikna edilmesine ihtiyacı varmış gibi başlanılıyor. Sürekli Peeta'yı kurtarın diye acı çekiyor Katniss. Ancak kendisi de diğer mıntıkaların durumunu görünce aydınlanıyor. Ve yapılan şey diğer mıntıkalara ve başkente, Katniss ile birlikte Başkan Snow'un yaptıklarını göstermek. Bir eğlence sağlasa da aslında tüm bölüm derinliği olmayan bir propaganda hazırlığından oluşuyor. Final ise her iki tarafın kazandığı ilginç bir durum ile oluyor. Oyundan sağ kalan diğer kazananlar başkentten kurtarılsa da Peeta zehirlendiği için Katniss'i öldürmeye çalışıyor. - Bir devam filmi olarak incelenirse, karakter gelişiminin neredeyse hiç olmaması filmi boşluğa düşürüyor. Karakter gelişimi olmayınca hikaye ilerlemiyor. Bu filmdeki mıntıkaların sesini duyurma çabaları, 2. filmin ardından zaten psikolojik açıdan hazır hale gelmiş Katniss'in sembol olmayı kabullenmesi ve oyundan sağ kalanların kurtulması ikinci ve üçüncü filme dağıtılarak çok rahat 3 filmde bu iş bitirilebilirmiş. Katniss, kahraman olma, kendi farkındalığı ve hikaye için sadece bir adım daha atıyor 2 saatlik filmde. Yeni bir dünya olarak 13. mıntıka gösterilse de burada da olan çok bir şey yok. Diğer karakterler de çok gelişmiyor. İsyancıların lideri Katniss'e inanmaya başlıyor ve o da Peeta'ya gerçekten aşık olduğunu fark ediyor sadece. Tüm olaylar çok ciddiye alındığı için Effie ve Haymitch'in filmin ortalarında yüzlerinin görülmesiyle rahatlıyoruz biraz. Enerji farklılığı geliyor onlar sayesinde.

Bu bölüm Peeta'nın işkenceden sonra toparlanmaya çalışmasıyla başlıyor. Ardından 13 mıntıka Snow'u devirmek için saldırıya geçiyor. Katniss de bir ekiple birlikte propaganda kliplerinin çekimi için sahaya gidiyor. Kendisi içten içe Snow'u öldürmek istiyor. Öyle ki klipler çekilirken yakalanıyorlar ve çok azı hayatta kalıyor. Kurtulanlarla Katniss kendi amacını gerçekleştirmek üzere harekete geçiyor. - Maalesef serinin tüm devam filmlerinin birleştirilmesi konusundaki fikrim değişmedi. Bu bölümde de Katniss'in başından çok şey geçse de kahraman gelişimi sağlanmadığı için sadece olay olarak yaşananlar akılda kalacak gibi duruyor. Yani kahramanımızın Snow'u öldürme arzusu ve filmin bizi şaşırtması beklenen sonu: isyancıların liderinin neredeyse yeni bir Snow olma arzusu. Bu arzu o kadar ileri gidiyor ki herkesi Snow'a düşman etmek için masum insanları bile öldürüyor lider. Bu yolda da Katniss'in kardeşi, dostları ve son oyundan kurtulanlardan bile ölenler oluyor. Filmin en güzel yanı da bu gerçekçi bir şekilde yönetme arzusunun ve gücün yozlaştırıcı etkisi vurgulanmış oluyor. Ama demokrasiyle de her şey çözülmüş gibi de duruyor. İyi sahnelerden birisi; Gale Capitol'deyken "Buraya gelene kadar anlayamamıştım. İnsan böyle yaşarsa kendisine söylenen her şeye inanabilir" diyor apartmanlardan birisindeki çikolatayı yerken. İlginç bir nokta; ben de kendi kendime Snow'un Katniss'in gölgesi olmaması ve zayıf bir düşman olması konusunu düşünürken Peeta, Katniss'i cesaretlendirmek için, hayatlarının onların olmadığını başkan ölürse arkadaşlarının ölümlerinin bir şey ifade edebileceğini, söylüyor. Yani meseleyi kişiselleştiriyor. En sonunda da Katniss, Peeta ve Haymitch evlerine dönüyorlar. K&P mutlu mesut yaşıyorlar. Geçmiş olsun Gale. - Gerçekten filmin sonu dışında bir şey hatırlamıyorum galiba. Son 20 dakikanın kesilip Ateşi yakalamaktan da oyunların kesilip birleştirilip bir film yapılması daha iyi olabilirmiş.

Kabuktaki Hayalet filmi için etkileyici meselenin hatıralardan benlik oluşturulup oluşturulamayacağı konusu olduğunu söylemişken bir de bu film çıktı. Galiba sürekli daha "geriye" gidip kökleri bulmak mümkün. Bu filmde de Kopyaların hatıraları yaratıcının eklemeleri olduğu için tamamen özgün bir kişilikleri yok. Net olarak söylenmese de Nişancıların testlerinde bunlar takılıyor olabilir. Gerçi bu testler duygu ile alakalıydı sanırsam. - Film 2017'de geçiyor. Yani yakın gelecekte. Uzay gemisi kaçırmış 4 kopya dünyaya yaratıcılarıyla yüzleşip kendilerinin bir nevi ölümsüzlüklerini arıyorlar. Çünkü hepsine 4 yıl süre konmuş. "Blade Runner"lar ise bu Kopya denilen yapay zekaları öldürmekle görevli kişiler. Kahramanımız da bunları öldürme yolunda bir tanesine aşık oluyor. Filmin sonunda da kadın ölecek de olsa birlikte kaçıyorlar. Kim bilir belki ölümsüzlüğü bulurlar. - Filmin çekim üslubu Dune 2021 ve Kabuktaki Hayalet ile benziyor gerçekten. Ya da hikaye anlatıcılığı diyebiliriz. Farklı bir dünyanın içinde olaylar oluyor ama biz gerçekten izleyici kalıyoruz. Yönetmenin, karakterlerin bize herhangi bir şey anlatma derdi yok gibi görünüyor. Yavaş da olsa bir olay örgüsü ilerliyor. Böyle olunca tam olarak bir kahramanın yolculuğu da olmuyor aslında. Her ne kadar "dedektife" yeni iş gelerek hikaye başlasa da. Kahramanın Yolculuğunun olmamasının sebepleri: İpin ucunda büyük şeyler olmaması, yani kurtarılacak dünyanın olmaması, bize faydalı iş imajı veren herhangi bir ipucunun bulunmaması. Böyle bir durumda karakterler aslında böyle bir dünyanın içindeki nehirde akan yapraklar gibi resmediliyor. Sanki her bir kaç yılda bir birileri bu şekilde yapay zekalar tarafından öldürülüyormuş gibi bir izlenim oluşuyor. Olaylar içinde bulunduğu dünya için sıradanmış gibi gözüküyor. - - Diğer bir sebep de bu bağlamda "sıradan" olan kahramanın sınırlarını aşmaması denebilir belki. Kahraman yeni bir benliğe bürünecek kadar değişmiyor. Bu film için karakter yalnız olmayı bırakıyor artık diyebiliriz. - İlklerden olduğu için böyle filmleri ilk izlemek lazım. Etkisi çok daha fazla olur bence. Ama izlenebilir. Bir çok günümüz filminden de iyidir. Ama gelmiş geçmiş en iyi filmlerden midir? Orası tartışılır.

İlk filmin ardından otuz sene geçmesine rağmen böylesine bir devam filmi çekilebilmesi gerçekten şaşırtıcı. Dennis V.'nin diğer filmleri de yavaş ilerlediği için neden bu filme devam filmi çekmek istediği anlaşılabilir. Ama dil ve atmosfer neredeyse birebir yansıtılmış. Filmdeki karakterlerin hikayedeki önemsizliği, kahraman olmayışları bile tutarlı. - Devam filminde yine bir polisin (Ryan Gosling) gözünden hikayeye bakıyoruz. Yalnız, simülasyon sevgilisiyle yaşayan bu polis de bir kopya. Bunu en başından biliyoruz. Ama çok uzun süre geçmeden film bizi polisin insan olup olmadığı konusunda şüphede bırakıyor. Asıl mesele ise bir kopyadan (Önceki filmdeki Rachael ve Eski Polisten) bir çocuk doğduğuna dair bir ipucu yakalanıyor. Ve çocuğun peşine kopya üreticisi iş adamı, polisler ve diğer kopyalar düşüyor. İzleyici ise ana karakterin yani polisin bu çocuk olabileceği yönünde bir izlenime kavuşuyor. Eski polis ile karşılaşıp klasik bir baba-oğul buluşması bize sunulsa da filmin sonunda bir şaşırtma ile çocuğun bu polis olmadığı ortaya çıkıyor. Çocuk hafıza yaratıcısı bir kızmış ve polisin çocukluğuna dair anıların sebebi de bu kızmış. Yani özel olmayan polisin özel olabileceğini düşünüp sonunda özel olmadığını anlıyoruz. - Film tartışmasız gereksiz uzun. Lafı dolandırmanın anlamı yok. Yani ana karakterin sadece yürüdüğü yerler var. Uzun uzun seyrediyoruz. Ama filmle ilgili söylenebilecek diğer eleştirilerin hepsi hikaye anlatımı seçimiyle alakalı bence. Yani özel olmayan bir kahraman üzerinden hikayeyi anlatmak. Bunun sonuca -ya da hikayeye de diyebiliriz- bağlanmayan olaylar dizgesinin yaşanması gibi çıktıları oluyor. Örn. Polisin kendisine sevmek üzere ayarlanmış simülasyon sevgilisi pat diye ortadan kayboluyor. Bunun ne zararı ne de faydası oluyor. Ama ana karakter bir kahraman olmadığı için tutarlı da aslında. Özetle yönetmen sıradan bir kopyanın hikayesini anlatmayı tercih ettiği için hikayede boş gözüken bir sürü olay yaşanıyor. Ama bazıları hariç; Detroit Become Human oyunundaki gibi kopyalardan oluşan bir "Jericho" görüyoruz ama böyle bir grubun oluşmasına sebep olacak ikna edici nedenler sunulmuyor. Sadece bir sahnede gösterilen bu grup, ya işte bu dünyada böyle itilmiş kopyalar da var, dedirtmek için konulmuş. Ama insanlar ile kopyalar birbirlerine karıştığı için, neden böyle bir grup var bilmiyoruz. Bence film çok daha güzel olabilirmiş. Boş sahneler biraz daha tartılabilirmiş. Ama filmin üzerine düşündüğümde kafamda bir kahramanın özel olduğuna inanıp onun özel olmadığını görmek canlanıyor. Yani amaçladığı şeyi yapıyor hikaye. Burada başka bir soru çıkıyor; "Özel olanın olduğu bir dünyada sıradan olanın hikayesini izlemenin ne anlamı var?" Her ne kadar hikayenin alt metniyle uyuşsa da bu soru geçerliliğini koruyor. Alt metinde duygusuz bir robotun insan olabileceğini inanmasıyla nasıl bir boşluğa düştüğünü, kopyalıktan çıktığını görüyoruz. Hatta insan olmadığını anlasa bile insanlaştığını görüyoruz. Tüm bu film arka planına bir şaheser asıp kamerayı bir fırçaya odaklamak gibi. Muhteşem bir manzarayı çekerken kamerayı yere oturtup çimene odaklayıp arka planı bulanıklaştırmak gibi.

Bilim-kurgu'nun ilklerinden 1965 yılında basılmış kitaptan esinlenme film. Bir serinin ilk filmi olmak için çok az olay bulunduğu kesinlikle söylenebilir. Kitabı hakkında yapılan yorumlarda kitabının da ilk yarısının durağan olduğu yazıyordu. Belki kitaba göre gitmek istediler. Ama olmamış. İyi bir değerlendirme için kitabının da okunması lazım. Yoksa bu film olmamış dedirtecek seviyede bence. Sıkıntı durağanlık ya da yavaş akmak değil aslında. Filmin ilk yarısı gayet iyi; yavaş da olsa bir şeyler oluyor. Ve sıkılmadan takip ediyoruz olanları. Ama ikinci yarısından itibaren zaten başlarda bolca geçen "Rüya gördüm, şunu gördüm, bunu gördüm" olunca insan fenalık geçiriyor. Biraz denge lazım. İlk yarısında dünyalar arası imparatorluğun Atreides hanedanlığını devirmek için kumpasın kurulması anlatılıyor aslında. Hanedanlık görev için Çöl gezegenine getirtiliyor. Başlarda bu biraz "ödül" gibi gözüküyor; çünkü bu gezegende o zamanda çok değerli olan bir baharat çıkartılıyor bu gezegende. Filmin bu kısımlarının yavaşlığı merak da uyandırıyor. Çok farklı bir dünyaya sokuyor film bizi. Özellikle efektler ve kamera çekimleri çok başarılı. (Sinemada çölün içinden güneşe bakılan sahnelerde izleyenlerin de gözleri kamaşıyor, eğer bu bilerek yapılmışsa şahane bir şey) Ama ikinci yarısında anca başlamış gibi duran hikaye hiç ilerlemiyor. Babası ölen Paul annesiyle birlikte çöl halkına kabul alınacağı bir sürece giriyor. Ama o kadar yavaş oluyor ki bu süreç çok sıkılıyorsunuz. Bir de sonunda ne olacağını tahmin ettiğiniz için öyle duruyorsunuz. Çok daha iyi olabilirmiş gibi geldi bana film.

Bu sefer insanlığın felaketi bir virüsten değil de bir mantardan geliyor. Küresel ısınmadan sonra insanlarda çoğalabilen mantarlar insanlığa büyük bir darbe vuruyor. Bu sefer insanlığın kurtarıcıları kırılmış bir baba ve ergen bir kız ama insanlığın kurtarıcıları kendilerini insanlardan kurtarabilecek mi? - Dizinin başlangıç fikri orijinal; bunun üzerinde çok da durmaması fikrin güzel kullanılmasına olanak tanımış. Yani "İşte bir başka kıyamet sonrası senaryo" diyoruz ama bu tarz kendine has elementler en azından "Ben klişe bir şey izleyeceğim" dedirtmeden bizi hikayenin içine çekiyor. Eşiği geçtikten sonra da zaten ana karakterler bizi taşıyor. - Atmosfer çok başarılı. Biraz da kıyamet sonrasını tema edinen bilim-kurgu içerik izlemeyi özlemişim sanırım. "Asıl Virüs İnsan" teması bile klişe olmaya yaklaşmışken bana bu diziyi izlettiren farklı bir elementten bahsetmek istiyorum. - Kırılmış Baba & Kızgın Ergen Kız olay örgüsü arketipi. Arketiplerden bahsederken ya da olay örgülerinden hep tekil bir karakter üzerinden gidiyoruz. Ama bu dizideki gibi bir hikayenin taşıdığı potansiyeller de şaşırtıcı. Nasıl ki bir kişinin zorlukları atlatıp günü kurtarmasını izlemeyi seviyorsak bir kişinin sevdiğiyle olan ilişkisini oturtma çabasını ya da bir başkasıyla eksikliğini giderme çabasını da seviyoruz. Hepimiz insanlarla boşlukları doldurmaya çalıştık. Ve bu iki karakterli arketipte bugünün modern insanının kendisini bulabileceği bir derinlik de var. Hepimiz biraz eksik bir adamız ve her modern kadın bağımsızlığını kazanması gerek denirken hepsi içinde sarılmanın çok da kötü olamayacağını düşünüyor belki de. İşte burada diğer örneklerin de varlığı tezimi kuvvetlendiriyor. The Witcher gibi... Bu hikaye de yine aynı şekilde bu arketip üzerine oturuyor. Etraflarındaki her şey değişik ama ikili aynı. - Dizi hakkındaki tek gereksiz konu daha ilk bölümlerdeki fazla romantize edilmiş eşcinsel çift. Bence böyle bir hikaye konulabilir ya da entegre edilebilir ama bu kadar da izleyicinin yüzüne vurmaya gerek yok sanki. Sanki ana hikayeyi izlerken bir anda yan-hikayeyi izlemeye zorlanmış gibi hissettim kendimi. - Genel olarak gayet başarılı ve izlenir.

Gelecekten günümüze yakın bir gelecekte insanlığı tehdit edecek bir virüsü tanıma ve gerekirse yayılmasını durdurma amacıyla bir insan gönderilir. Ama bu insan da kendisini yanlış gönderilmiş zamanlar bunların sonuçları ve şüphe içerisinde bir karmaşa da bulacaktır. Tam izini bulduk derken zaman yolculuğunun paradoksu çıkar karşımıza. Zamanı değiştirebilir misin? Paralel farklı bir zaman yaratılabilir mi? Yoksa gelecekten müdahaleler de bu zaman çizgisinde yerini bulup şimdi de bir şekilde gözükecekler midir? Bir rüya film sonunda kendisini ele verecek. Başarılı bir filmdi. Kesinlikle izlenilmesi gerekenlerden. Belki biraz daha izleyiciyi de şüpheye düşürecek kadar zaman yolcusunun deli olma ihtimali üzerinde durulabilirdi. Bir de zaman yolcusunun her şeyin daha iyi olduğu zamanda kalma arzusu var ki filmin güzel detaylarından.